TAGBILARAN CITY, Bohol (PIA) — Bantayi ang sobra sobra nga pagtomar sa mga food supplements ug pain relievers alang sa gipamati nga sakit sa lawas, kini maoy usa sa mga hinungdan sa pagkadaut sa kidney o bato.
Kini maoy pahimangno nga giluwatan sa Department of Health (DOH) pinaagi ni Dr. Donabelle Agbayani, general practitioner ug napailawom sa Doctor to the Barrios national health workforce support system.
Ang bato o kidney, us aka mahinungdanon nga organ sa lawas nga nga magsarap aron malimpyo ang dugo sa mga impurities o hugaw nga madala niini, aron ilabay kini pinaagi sa pag-ihi.
Kini usab ang magmintinar sa kadaghanon sa tubig sa lawas, magparegulate sa blood pressure , magmintinar sa kadaghanon sa calcium ug magtabang sa pagpahiuli sa red blood cells nga mawala sa natural nga proseso sa paglimpyo sa dugo.
“Ang pagpataka sa pagtomar sa food supplements nga wala diay kinahanglana sa lawas, maoy makaingon nga kini ilabay lamang ngadto sa kidney, nga magpabug-at sa trabaho niiini,” pahayag ni Agbayani.
Labaw na nga delikado ang food supplements nga wala moagi sa Food and Drugs Administration, matud pa niya, kay kini wala masubay kon unsay mga sahug ug giunsa ang paagi sa paghimo.
Gawas pa sa food supplements, delikado usab sa kidneys ang pagpataka og tomar sa pain relievers o analgesics, dugang niya.
Ang sobra nga paggamit sa piankillers ilabi na kon gidungan sa uban pang tambal, mahimong kinaingnan sa analgesic nephropathy nga delikado sa kidneys.
Gawas pa niana, ang dili pagkontrolar sa highblood pressure ug ilabi na sa diabetes delikado nga adto molugdang sa kidney.
Alang sa maayong blood pressure, ilabi na kon 45 pataas na ang edad, maayo nga imintinar sa 140/90 o ubos pa, aghat niya.
Ug pinaagi sa pagpailawom sa Fasting Blood Sugar, kinahanglan nga imentinar ang blood sugar nga ubos pa dapat sa 100, matud pa niya, o ang pagmintinar sa Hemoglobin A1C nga dili na mogamit sa fasting apan kinahanglang ubos oa sa 6.5.
Dala niini, tambag sa mananambal nga kinhanglan nga maghimo sa regular nga medical check-up aron mas dali nga mabantayan ang possible nga pagkadaut sa kidney aron mas madali kini og tambal.
Ang acute kidney disease, makit-an kon ang daut, bag-o pa lamang nga mahimong matambalan, samtang ang chronic kidney disease, kasagaran molugdang na ngadto sa dialysis o end stage renal disease, nga lisud na nga masalbar pa. (RAHC/PIA Bohol)
