CEBU CITY, Cebu (PIA) — Samtang nagpasulod na sa ‘holiday season’, mipasidaan ang Department of Information and Communication Technology Region 7 (DICT-7) sa publiko nga mas magbinantayon batok sa ‘scams’ ug ‘data breach’.
Si DICT-7 Cyber Security focal person Engr. Royden Rusiana miingon nga kinahanglan nga bansayon na sa publiko ang ‘zero trust’ o ang dili pagsalig sa bisan kinsa hilabi na kabahin sa ‘username’ ug ‘password’ sa mga account.
Dugang pa niya nga alang sa dugang seguridad, kinahanglan nga gamiton na usab ang ‘multi-factor authentication’ sa mga digital accounts.
“Kung ma-compromise ang username ug password, hurot na gyud tanan. So ang ato ani is gi-advocate nato na dapat na naka-multi factor authentication ka, unya zero trust,” ingon ni Rusiana.
Pinaagi sa ‘multi-factor authentication’, aduna pa’y authentication layer o pamaagi nga magpamatuod nga ang lehitimo ang mga transaksyon.
Sa pipila na ka mga gipahigayon nga ‘awareness initiatives’ ug uban pang mga seminars, nakita sa DICT nga dili pa igo ang mga inisyatiba sa pakigbatok niini nga mga hulga sa cyber security.
“Multisectoral na ang atong strategy karon… ang atong gitan-aw ang mga vulnerable sectors,” matud pa ni Rusiana nga mipaambit sa pagpalapad sa DICT sa target nga mga sektor nga paabtan sa mga inisyatiba nga may kalabotan sa cyber security.
Lakip na sa giingon nga mga huyang nga sektor mao ang mga ‘senior citizen’.
“Kasagaran maigo ani kay ang mga tawo nga dili kaayo pamilyar kunsa unsa kining mga hulgaa,” dugang pa ni Rusiana nga nag-ingon nga kinahanglan sa DICT ang dugang suporta sama sa mga local government unit (LGU).
Nakita sa DICT nga ang mga tawo nga mao’y nagpalikod sa hulga sa cyber security nasayod kung asa’ng dapit sila pwede posible makaigo diin pwede makumpirmiso ang mga detalye sa mga account.
Niining nagkaduol nga ‘holiday season’ kung kanus-a ang kadaghanan aduna’y kwarta nga magamit sa pag-gasto pinaagi sa online, kinahanglan usab nga mas magbinantayon hilabi na nga ang mga ‘cybercriminals’ mamahimo na nga mobayad og ‘sponsored ads’ ug magbutang didto sa mga links nga mao’y pwede makakuha sa mga personal detalye.
Tambag usab sa DICT sa mga aduna’y transaksyon sama sa pagpanghulam og kwarta, kinahanglan sa dili pa magpadala, makig-video chat usa aron mapamatud-an nga ang lehitimo ang maong mapadal-an.
Gitambagan usab sa DICT ang mga huyang nga sektor nga magpatabang sa kasaligan nga pamilya sa paghimo sa mga transaksyon sa online.
“Dapat kita, mogamit kita og laptop, cellphone, be mindful sa unsa ang gi-click,” pahinumdom ni DICT-7 assistant regional director Ramil Jeff N. Taboso.
Gawas sa padayon nga pakig-alayon sa DICT sa mga LGU aron sa pagpadayon sa mga inisyatibo batok sa hulga sa cyber security, gi-awhag usab sa ahensya ang mga kabatan-unan ug mga estudyante sa pag-sulod ug pagkat-on sa cyber security skills samtang usa kini sa mga gikinahanglan sa gobyerno. (JJT/PIA7 Cebu)
