TAGBILARAN CITY, Bohol, Feb. 7 (PIA) – Karon nga ang Bohol nagpabilin nga African Swine Fever-free, ug sa presyo sa palit sa baboy ihawon, may tanyag sa mga negosyante nga motumod ang Bohol sa mga baboy ngadto sa Sugbo ug Negros.

Apan ang pangutana nga buot masayran sa mga negostante sa baboy: may katakus ba ang mga Bol-anong nangbaboyan nga mosupply sa 700 ngadto sa 1000 ka baboy, matag byahe? 

Kini maoy pangutana nga gibugtaw ni Romero Obguia, negosyante ug byahedor nga taga Tubigon, kinsa nakasugod na sa pagbyahe sa mga baboy gikan sa Bohol ngadto sa Mindoro, ug naglaraw nga magbukas og supply line sakay sa barko ngadto sa Negros Occidental ug Oriental lakip na ang Sugbo.

Ang hagit ni Obguia, nagdepende usab sa kadaghanon sa baboy nga iyang makuha sa Bohol.

Matud niya, tuyuan gyud og pakyaw og usa ka barko nga mobyahe gikan sa Bohol paingon sa Negros, mao nga kon dili makaabut sa 700 ka baboy ang makarga sa us aka byahe, mahimong alkanse na.

Mahimo nga ka usa sa usa ka buwan, mobyahe, matud niya, kon ugaling dili na kaya sa Bohol ang magsupply sa ingon niini kadaghan matag semana.

Ang Negros ug ang Mindoro, maoy dagkong suppliers sa baboy, apan human naigo sa ASF, nagnihit na ang supply sa baboy sa ilang lugar, hinungdan sa pagkinahanglan sa supply gikan sa mga lalawigan nga wala maigo sa ASF. 

Kini na ang labing dako nga oportunidad sa mga taga Bohol nga makapamaligya sa ilang mga baboy, matud ni Provincial Veterinarian Dr. Stella Marie Lapiz, didto sa consultative conference sa mga local nga mga negosyante, mamalitay og mamuhi-ay og baboy nga giorganisa sa Capitolyo pinaagi sa Office of the Provincial Veterinarian (OPV) Pebrero 6.

Gikan sa panahon nga ang Bohol nasudlan apan nakontrolar ra ang pagkatag ug pagtakud-takod sa sakit sa baboy didto sa Pilar, inay momahal o magpabilin nga stable ang presyo, ming-barato pa hinuon ang palit.

Sa way paglipud-lipod, gibutyag usab sa usa ka mamihi-ay og baboy sa Bohol nga sa barato nga kompra sa buhi nga baboy ug sa kamahal sa karne nga mapalit sa kamerkadohan, ang matadero na lang ug ang mao negosyante mao ray nabulahan.

Si Ponciano Sumampong, nga taga Cantigdas Batuan, mibutyag nga sa iyang kasinati-an sa naga kadaiyang commercial nga lawog, ang usa ka baboy nga gikan sa pagkabaktin ngadto sa pagbaligya niini human sa upat ka buwan, mogasto sa pagpadaku ug pagpatambok sa labing menos P145 ang matag kilo.

Sa laing bahin, si Edgar Suarez, nga ahente sa us aka brand sa lawog, mibutyag nga sa ilang linyada, ang production cost sa pagpadaku ug pagpatambok sa baboy, molanat sa 133 ang matag kilo human sa 4 ka buwan.

Apan, sa ka-init sa hinangyuay sa komprada, paliton lamang ang baboy ihawon sa tag P160 ang kilo, butang nga gikasakit sa mga namuhi tungod sa kawala nay ginansya nga ilang mahipos.

Ug sa panahon nga ang baboy moabut na sa merkado, ang P160 gibaligya na og P300 ngadto sa P320 ang kilo.

Matud ni Sumampong, kinsa mi-agi usab og pangihaw, bisan sa P280 ang kilo, moginansya pa gihapon ang mangihaway.

Niini, daghan na nga mga mamuhiay og baboy ang naghunahuna nga ibaligya na lang sa gawas sa Bohol, kay mipasalig na nga ang palit, moabut sa P180 ang kilo.

Gani, ang Ayers Lechon nga nagbase sa Sugbo, mihukom na usab nga dinhi mamalit sa ilang 200 ka baboy matag semana, para sa ilang operasyon.

Si Mandy Carlos, sa Ayers Lechon mipasalig usab sa mas mahal nga komprada sa lechonon nga gikan sa 13 kilos ngadto sa 70 kilos.

Si Lapiz  mibutyag nga angayan na lang gyud unta nga makakuha na og dagway og incentive ang mga Bol-anong mamuhiay og baboy tungod sa ilang pag-antus nga mapabiling luwas sa ASF. (RAHC/PIA7 Bohol)