TAGBILARAN CITY, Bohol (PIA) -- Alang sa 28 ka banay nga nanimuyo ug nanguma sa duol sa tower Sitio Mahayahay, Montesuerte Carmen, Bohol, gipasalig ni Gobernador Erico Aristotle ang pagpasaka sa mga heavy equipment aron matarong ang ilang gubaon nga agi-anan, aron mas sayun ikapasaka ang mga produkto ug serbisyo ug dugang tubo kon gikinahanglan aron mapakatay ang tubig ngadto na sa mga kabalayan.

Didto sa groundbreaking event sa Wind ug Solar Powered Water Project, si Ireneo Pinarejo, chairman sa Nagkahiusang Mag-uuma sa Taytay, Montesuerte (NAMATAMO), nga sakop sa Hugpong sa mga Mag-uumang Bol-anon (HUMABOL), mihangyo sa gobernador, kinsa maoy labing una nga gobernador sa Bohol nga nakasaka sa komunidad sa Taytay Montesuerte, nga tabangan sila sa ilang karsada, aron dili na sila maglisud sa pagtumod sa ilang mga ani sa uma.

"Lisud i-agi kon duna na mi mga produkto," dugang ni Pinarejo, 65 anyos ug nanguma og saging, bolanghoy ug mais, sa ibabaw sa Taytay Plateau sa Montesuerte.

Ang Taytay, 3 ug tunga ka kilometro gikan sa eskina sa eskwelahan sa Montesuerte, ug dili sayun sudlon bisan sa habal-habal tungod sa kadangog, kalapok ug katungason, butang nga bisan ang mga sakyanan nga four-wheel drive, dili sayun nga sudlon.

Ang NAMATAMO, nakakuha og Wind ug Solar Powered Water Project, gikan sa Sibol nga Agham at Teknolohiya (SIBAT), usa ka non-government organization (NGO), nga gipundohan usab sa Misereore, funding agency nga langyaw nga nagtabang sa mga sakop sa HUMABOL.

Ang SIBAT mismo ang miduso sa proyekto niadtong 2022 aron mapundohan, ug niadto usab nga ilang pagbisita sa lugar, nakita sa NGO nga ang 28 ka bubong sa mga kabalayan niining dapita sa Taytay, walay kasaligan nga tinubdan sa tubig mainum, panglaba, panghugas ug pangkaligo.

Sa ka layo niini sa labing duol nga highway ug poste sa koryente, tinagsa nga solar lights, flashlights, kandila ug gasera ang ilang gamit matag gabii.

Dalhon sa SIBAT ang 5 kilowatts nga Anakata Wind Turbine, 24 volts nga parallel lithium batteries, 5 kilowatts nga hybrid inverter, 8-cubic meter elevated water tank ug submersible pump nga 2 caballos alang sa 16 cum matag oras nga bul-og sa tubig.

Ang wind ug solar power maoy mopaandar sa water pumping system nga magamit usab sa paghatag tubig sa mga balay, pamisbis sa mga tanum sa mga umahan dinhe ug  ang sobra nga koryente, mahimo nga ipakatay sa mga kabalayan, gipasabut ni Estrella Catarata, project director sa SIBAT. 

Sa gihimo nga pagtuon sa sibat, ako komunidad mogamit og 125 litros matag adlaw, u gang sobra nga mapundo nga tubig nga ilang kuhaon gikan sa atabay, magamit usab sa pagpatubig sa 28 ka ektaryas nga gitamnan sa mga lagutmon didto.

Gawas sa saad sa gobernador, iyang giaghat ang mga mag-uuma nga magpadayon sa produksyon samtang iya na nga gitugyan ang multimillion project sa processing facility sa bolanghoy sa silingan nga barangay sa Katipunan.

Kon unsa man ugaling ang mga kakuwangan sa proyekto, adtoa sa Kapitolyo ug makapaabut mo sa atong suporta, butyag sa gobernador.

Sa laing bahin, si Mayor Conchita Toribio sa Carmen nagpasalamat sa SIBAT ug ni Aumentado, kinsa wala niya damha nga mosaka sa hilit nga lugar sa Montesuerte, alang sa ground breaking ceremony. 

Si Toribio, uban ni Board Member Nathaniel Binlod, nakig-uban sa SIBAT ug komunidad sa Taytay sa paglusad sa proyekto. (RAHC/PIA7 Bohol)